Huzursuz Bacak Sendromu ve Tedavisi
Huzursuz Bacaklar Sendromu (HBS), bacaklarda rahatsızlık hissi ile ortaya çıkan, uykusuzluğa neden olabilen ve yaşam kalitesini düşüren bir durum olarak tanımlanabilir.
Erişkin yaşlarda ortaya çıkabileceği gibi, genç yaşlarda hatta çocukluk çağında dahi görülebilir. Doğru tanı konulamadığında, özellikle çocukluk çağında ortaya çıkan huzursuz bacak sendromu yanlışlıkla 'dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu' ya da 'büyüme ağrıları' ile karıştırılabilir.
Huzursuz bacaklar sendromu sık görülür. Ülkemizde görülme sıklığı %3 civarındadır.
HBS olan hastalar genelde yakınmalarını tanımlamakta güçlük çekerler. HBS belirtileri, bacaklarda, özellikle akşam saatlerinde ve hareketsiz kalınca ortaya çıkan rahatsızlık hissi, gerilme hissi, germe hissi, karıncalanma, uyuşma hissi ya da tam tanımlanamayan ağrı hissi şeklinde ortaya çıkabilir. Bu belirtiler bacakları hareket ettirmekle, kalkıp dolaşmakla ya da masaj yapmakla rahatlar.
Seyahat, toplantı, sinema, tiyatro gibi uzun süre hareketsiz kalınması gereken sosyal ortamlarda ortaya çıkan bu belirtiler, kalkıp yürüme ihtiyacı gerektireceği için hastaların yaşamında çok ciddi olumsuzluklara yol açabilir.
Ayrıca bu belirtilerin gece yatmaya yakın ortaya çıkması bir çok hastada uykuya dalma ve uykusuzluk sorununa yol açar. Yetersi uyku da yaşam kalitesini belirgin olarak düşürür.
HBS yaşayan hastalar eğer doğru tanı almamışlarsa bu yakınmalarının başka hastalıklara bağlı olabileceğini düşünebilirler. Ya da tersinden bakarsak, yıllardır uykusuzluk çeken ve tedaviye rağmen uyuyamayan bir çok hastanın uykusuzluğunun sebebi huzursuz bacaklar sendromu olabilir. Bu hastalar huzursuz bacak sendromunun tedavi edilmesi ile rahatlıkla uyuyabilirler.
Huzursuz Bacaklar Sendromunun Belirtileri Nelerdir ?
- Bacaklarda huzursuzluk ya da tam tanımlanamayan his ve duyumsamalara bağlı olarak, bacakları hareket
ettirme ihtiyacı
- Bu his ve duyumsamaların haraketsiz kalmak, oturmak ve yatmak gibi 'istirahat durumlarında' ortaya çıkması
- Bu yakınmaların, akşam saatlerinde ya da gece ortaya çıkması ya da artması
- Bacakları hareket ettirmekle bu huzursuzluk hissi ve duyumsamaların azalması ya da ortadan kalkması olarak özetlenebilir.
Huzursuz bacaklar sendromu olan kişilerde bu belirtilerin tamamı vardır. Ayrıca, özellikle akşam saatlerinde ortaya çıkan bu belirtiler, uykusuzluğa neden olurlar.
Huzursuz Bacaklar Sendromunun Nedenleri Nelerdir ?
Huzursuz bacaklar sendromu tanısı konulan bir hastada altta yatan pek çok tıbbi neden olabilir. Tanı konulduktan sonra bu nedenler titizlikle araştırılmalıdır.
Bu nedenler şöyle sıralanabilir;
- Demir eksikliği
- Böbrek hastalığı
- Parkinson hastalığı
- Romatolojik hastalıklar
- Sinir ucu harabiyeti (polinöropati)
- Özellikle son üç ayı olmak üzere gebelik
- Bazı vitaminlerin ve minerallerin eksikliği
Ayrıca bazı antidepresanlar ve alerji ilaçları, huzursuz bacaklar sendromunun ortaya çıkmasında ya da şiddetlenmesinde rol oynarlar.
Kafein, alkol ve sigara tüketimi de var olan huzursuz bacaklar sendromu belirtilerini şiddetlendirebilirler.
Huzursuz Bacaklar Sendromunun Tanısı ve Tedavisi
Tanı, uyku tıbbı ve uyku hastalıkları ile ilgili uzmanlaşmış hekimlerin, ayrıntılı hastalık hikayesi alması ve detaylı muayene etmesi ile konur.
Huzursuz bacaklar sendromuna yol açabilen diğer nedenleri dışlamak, varsa eşlik eden başka uyku bozukluklarını saptamak için de, bazı kan incelelemeleri ile uyku testi (polisomnografi) ve EMG gibi incelemeler yapılabilir.
Huzursuz bacak sendromunun tedavisinde birçok ilaç seçeneği bulunmaktadır. Ancak ilaç tedavisine başlamadan önce, ilk olarak, varsa eşlik eden hastalıkların ve metabolik bozuklukların tedavi edilmesi ve düzeltilmesi gerekmektedir.
Bazen bu nedenlerin düzeltilmesi çoğu kez hastalığın ortadan kaldırabilir. Yine de bazen, kolaylaştırıcı nedenlerin (anemi, vitamin eksikliği vb.) tedavi edilmesine ve düzeltilmesine rağmen yakınmalar devam edebilmektedir.
Böyle durumlarda eğer yakınmalar hafif şiddette ve sürekli değil ise masaj, sıcak/soğuk uygulamaları, egzersiz, tetikleyici ilaçlardan ve kafeinden uzak durmak gibi yöntemlerle başarılı sonuçlar alınabilir.
Huzursuz bacak sendromunun belirtileri orta ve şiddetli düzeyde ise ilaç tedavisi başlanır. İlaç tedavisi ile hastaların çoğunda oldukça yüz güldürücü sonuçlara ulaşılması mümkündür.
İlaç tedavisine rağmen yakınmaları artan ya da gündüze kayan olgularda kombine tedaviler uygulanarak özel önlemler alınmalıdır.
Hastalık hayat boyu alevlenme ve iyileşme dönemleri ile dalgalı bir seyir izleyebilir. Hastalık belirtileri bazen azalabilir, hatta kaybolabilir. Ancak bir süre sonra hastalık belirtileri tekrar ortaya çıkabilir.
Demir eksikliği, stres, ağır egzersiz, alkol, sigara ve kafein hastalık belirtilerinin şiddetinin artmasında ve tetiklenmesinde rol oynayan faktörlerdir.
