Karabasanlar (Uyku Felci)
Karabasanlar, uyku felci ya da bilimsel adıyla 'tekrarlayıcı izole uyku paralizisi' olarak da adlandırılabilir. Uykuya dalarken ya da uyanırken ortaya çıkabilirler. Bilinç tam olarak açıktır. Kişi olup biteni hatırlar. Atak sırasında korkutucu görüntüler, halüsinasyonlar eşlik eder. Kişi bu korkunç görüntüler karşısında bağırmak ister sesi çıkmaz, hareket etmek ister ancak hareket edemez. Bu ataklar saniyeler içinde geçebildiği gibi dakikalarca da sürebilir. Atakların sık sık tekrar etmesi hasta için belirgin bir korku ve stres kaynağı haline gelerek yaşamını olumsuz etkiler.
Ortaya çıkmasının sebebi rüyaları gördüğmüz REM uyku evresi ile ilişkili bozukluktur. Normal şartlarda REM uykusu sırasında solunum kasları ve göz hareketlerini sağlayan kaslar dışında tüm vücut kasları geçici olarak paralitik halde yani felç halindedirler. Bu geçici felç hali, REM uykusunda görülen rüyaların etkisi ile kişinin kol ve bacaklarını hareket ettirmesini engelleyerek, bu hareketlerden doğabilecek ve kişiye zarar verebilecek yaralanmaların önüne geçmeyi sağlamış olur.
Karabasan olarak tanımlanan uyku felci durumunda ise REM uyku evresi ile uykuya başlama ya da REM uyku evresi ile uykudan uyanma söz konusudur. Bu nedenle uykuya dalarken ya da uyanırken, bilincin açık olduğu, rüya benzeri halüsinasyonların görüldüğü, buna karşın kol ve bacakların hareket ettirelemediği sıkıntı verici bir klinik tablo ortaya çıkar.
Bu klinik tablo 30 yaş öncesinde sık görülür. Nadiren ailesel özellik taşır. En önemli tetikleyicisi ise uyku hijyen bozukluğudur.
